Katastrofa w Czarnobylu a Białoruś (pisze Prof. Shved)

26 kwietnia 1986 r. w wyniku błędów technicznych oraz ludzkich doszło do eksplozji czwartego reaktora elektrowni jądrowej w Czarnobylu.

Katastrofa ta była jedną z najpoważniejszych w historii energetyki jądrowej. Czarnobyl uwolnił o wiele więcej materiału radioaktywnego niż bomba w Hiroszimie. 

Ponad 70% opadu radioaktywnego trafiło na terytorium Białorusi, powodując skażenie dużych obszarów, w tym Polesia. Władze sowieckie były oskarżane o próbę ochrony Moskwy przed promieniowaniem poprzez sztuczne wywoływanie opadów deszczu nad Białorusią, co miało spowodować większe skażenie tego regionu. Istnieją również doniesienia, że dzieci w Homlu zostały zmuszone do udziału w paradzie 1 maja bez podania im tabletek jodu, które mogłyby zmniejszyć skutki promieniowania.

W wyniku katastrofy około 2,1 miliona ludzi znalazło się na terenach skażonych radioaktywnie w Białorusi. Wiele osób zostało przesiedlonych, a część obszarów pozostaje niezamieszkana do dziś. Wokół elektrowni jądrowej utworzono 30-kilometrową strefę wykluczenia. 

26 kwietnia 1996 r., w 10. rocznicę katastrofy ( i pierwszy raz za rządów Łukaszenki) odbyła się demonstracja „Szlak Czarnobylski” (Чарнобыльскі Шлях) w Mińsku, w której uczestniczyło około 50 tysięcy osób. Protest został brutalnie stłumiony przez milicję i oddziały specjalne – wielu demonstrantów zostało rannych, a ponad 200 osób aresztowano, w tym 7 obywateli Ukrainy.

W Czarnobylu znajduje się pomnik „Tym, którzy uratowali świat” („Тим, хто врятував світ”) upamiętniający strażaków i likwidatorów, którzy ryzykowali życie, aby ograniczyć skutki katastrofy.

 

Zdjęcie pomnika (Jorge Franganillo/CC BY 2.0) ze strony „Wielka Historia” pod linkiem (dostęp: 26.04.25): https://wielkahistoria.pl/likwidatorzy-z-czarnobyla-sowieci-wyslali-setki-tysiecy-ludzi-w-najniebezpieczniejsze-miejsce-na-ziemi/