“Kraina swojego słowa” – ukraińskojęzyczna literatura Podlasia. Pisze dr Rostyslaw Kramar

We współczesnej Polsce coraz częściej dają się słyszeć głosy z peryferii — geograficznych, językowych i kulturowych. Na tym tle wyróżnia się wydany w Bielsku Podlaskim tom Krajina swojoho słowa — antologia ukraińskojęzycznej literatury Podlasia, która zebrała twórczość kilku pokoleń autorów piszących i nadal tworzących na północnym wschodzie Polski — „po swojemu”.

Podlasie, będące częścią wielokulturowej mozaiki Polski, to region, w którym przez stulecia przenikały się wpływy polskie, ukraińskie i białoruskie. Mieszkańcy tych terenów, często prawosławni, mówiący lokalnymi gwarami, od pokoleń tworzą i przechowują własną opowieść – teraz zyskuje ona formę drukowaną i naukową.

Antologia obejmuje twórczość 77 autorów – zarówno współczesnych, jak i dawnych – pochodzących z dziesiątek podlaskich miejscowości, od południa (okolice Włodawy) po północ (nad Narwią). Znajdziemy w niej poezję, prozę, dramaty, felietony, a także utwory ludowe i anonimowe. Wydanie liczy ponad 500 stron, zawiera też bogaty materiał wprowadzający – opracowanie historyczno-literackie, biogramy autorów, mapy, bibliografię.

W kwietniu w różnych miejscowościach Podlasia trwają spotkania promujące. W wydarzeniach biorą udział autorzy, a o gwarowej twórczości opowiada Jurij Hawryluk, autor opracowania i redaktor tomu.

Antologia została wydana przez Podlaski Instytut Naukowy we współpracy ze Związkiem Ukraińców Podlasia w 2023 roku. To nie tylko publikacja literacka, ale też ważny gest kulturowy – wyraz szacunku dla językowej różnorodności regionu, dla historii zapisywanej przez zwykłych ludzi w ich „swoim słowie”.

Zachęcamy do zapoznania się z tą niezwykłą pozycją oraz do udziału w spotkaniach promujących dziedzictwo Podlasia – tej cichej, ale bogatej krainy pogranicza. Bezpłatny dostęp do książki na stronie Podlaskiego Instytutu Naukowego.