Prof. Shved wziął udział w posiedzeniu Komisji Syberyjskiej PAN

21 maja 2025 roku profesor V. Shved wziął udział w kolejnym spotkaniu Sekcji Badań nad Historią Syberii Polskiej Akademii Nauk (tzw. Komisja Syberyjska). Obrady poświęcone były dramatycznemu zagadnieniu dzieciństwa na syberyjskim zesłaniu w XIX i XX wieku. 

Prelegenci i wystąpienia: dr Agata Markiewicz (Społeczna Szkoła Podstawowa MTE) „Dorastanie wśród śniegów – warunki życia zesłańczych dzieci w XIX w.”, dr hab. prof. UWr Barbara Jędrychowska (Uniwersytet Wrocławski) – „Dzieciństwo w warunkach syberyjskiego zesłania (XX wiek)”, dr Ewa Kowalska (Instytut Pamięci Narodowej) – „W poszukiwaniu korzeni,  przykłady losów dzieci adoptowanych przez Uzbeków w latach II wojny światowej”. 

W swoim wystąpieniu dr Markiewicz podjęła się analizy sytuacji dzieci zesłańców polskich w XIX wieku. Badanie opierało się na wspomnieniach osób, które spędziły dzieciństwo na zesłaniu wraz z rodzicami, oraz na wzmiankach o dzieciach pojawiających się w innych źródłach. Szczególna uwaga była poświęcona okresowi zsyłek po powstaniu styczniowym, który dostarcza najwięcej materiału źródłowego.

Ramy czasowe podjętej problematyki dr hab. prof. UWr Barbary Jędrychowskiej obejmowały  masowe zesłania Polaków w okresie: I wojny światowej, międzywojnia, II wojny oraz po 1948 roku. We wszystkich tych okresach do łagrów, kołchozów/sowchozów zsyłano również dzieci, tam też się rodziły i umierały. Autor referatu stwierdziła: że „Ich funkcjonowanie i przetrwanie >na nieludzkiej ziemi< uzależnione było od wielu czynników, których obecność potwierdzają narracje zawarte w literaturze zesłańczej (pamiętnikach, wspomnieniach, listach)”.

Dr Ewa Kowalska podkreśliła: „W wyniku agresji sowieckiej na Polskę we wrześniu 1939 r. dzieci stawały się niewinnymi ofiarami systemu represji. Czytając wspomnienia można wnioskować, że w wyniku czterech, masowych fal deportacyjnych, trudnych warunków bytowych w nowych miejscach osiedlenia, wskaźnik śmiertelności wśród najmłodszych był największy”. Autorka skupiła swoją uwagę na losach dzieci adoptowanych przez Uzbeków w okresie II wojny światowej, podkreślając, że niektóre z nich, osiągnąwszy sędziwy wiek, wciąż poszukują swoich korzeni.